विश्व मुटु दिवस र राष्ट्रिय रक्तचाप मापन अभियान
कमल रानाभाट- आश्विन १३, २०७७ ११:०१ मा प्रकाशित
अ +
अ -
आज विश्व मुटु दिवस नेपाल लगायत संसारभरि जनचेतनामुलक कार्यक्रम गरि मनाइँदै छ । विश्व स्वास्थ्य संगठनको तथ्यांक अनुसार विश्वमा कुल जनसंख्याको ८० प्रतिशत र नेपालमा गरिएको अध्ययन अनुसार दुई तिहाई नेपालीहरु मुटुको रोग, मधुमेह, मृगौलाको रोग क्यान्सर लगायतका नसर्ने रोगको जोखिमबाट ग्रसित छन ।
नसर्ने रोगहरुबाट उत्पन्न हुने स्वास्थ्य जटिलता र कुल मृत्युदरमा मुटुरोग प्रमुख कारक तत्व रहेको विश्वभरिका अनुसन्धानहरुले देखाएका छन । मुटुरोगबाट जोगिने प्रमुख उपायहरुमा स्वस्थ्यकर जीवनशैली सन्तुलित भोजन, प्रशस्त शारीरिक व्ययाम, धुम्रपान र मध्यपान सेवन नगर्ने, दैनिक पाँच ग्राम भन्दा धेरै नुन सेवन नगर्ने र नियमित रक्तचाप चेकअप आदि पर्दछन् ।
यसै सन्दर्भमा नसर्ने रोगको प्रमुख जोखिम तत्वको रुपमा रहेको उच्च रक्तचापको अवस्थाबारे सर्वेक्षण गर्ने उद्ध्येश्यका साथ चिकित्सा शास्त्र अध्ययन सस्थांन (आईओएम) अन्तर्गतको स्वतन्त्र विधार्थी युनियन, जनस्वास्थ्यमा आबद्ध पेशागत समुहहरु मिलेर तत्कालिन स्वास्थ्य राज्यमन्त्री पद्यमा अर्यालको रक्तचाप मापन गरेर राष्ट्रिय रक्तचाप मापन अभियान(२०१८) को सुरुवात गरिएको थियो ।
राष्ट्रिय रक्तचाप मापन अभियान २०१८ को सर्वेक्षण नेपालको ३५ जिल्लाहरुमा रहेका १५ हजार ६६१ जना व्यक्तिहरुको रक्तचाप मापन गरिएको थियो । उक्त राष्ट्रिय सर्वेक्षणको नतिजा विश्व प्रसिद्ध जर्नल युरोपियन हर्ट जर्नलमा समेत प्रकाशित भएको थियो । सो सर्वेक्षण अनुसार २८ प्रतिशत व्यक्तिहरुमा उच्च रक्तचापको समस्या देखिनुका साथै रक्तचापको समस्या भएका सरदर ६ मध्ये १ जनाले नियमित रुपमा औषधिको सेवन नगरेको देखिएको छ । साथै औषधि सेवन गरेकाहरुमध्ये पनि करिब आधा व्यक्तिहरुको रक्तचाप अनियन्त्रित रहेको पाइएको छ ।
साथै अध्ययनले नेपालमा बढ्दो मुटुरोगको भारलाई नियन्त्रण गर्न सम्बन्धित निकायहरुले नियमित अवधिमा रक्तचाप मापनको महत्त्वलाई जनचेतनामुलक अभियानको रुपमा मनाउने र मुटुरोग नियन्त्रमा भूमिका खेल्नु पर्ने भनेर सन्देश दिएको छ ।
साथै राष्ट्रिय रक्तचाप मापन अभियान २०१९ जनस्वाथ्यविद हरिकृष्ण भट्टराईको संयोजकत्वमा प्रतिनिधि सभा र राष्ट्रिय सभाका सांसदहरुको रक्तचाप मापन गरेर देशब्यापी सुरुवात गरिएको थियो । उक्त अभियान अन्तर्गत देशब्यापी करिब ७५ हजार व्यक्तिहरुको रक्तचाप मापन गरिएको थियो ।
उक्त राष्ट्रिय सर्वेक्षणको नतिजा अनुसन्धानकै क्रममा रहेको छ । राष्ट्रिय रक्तचाप मापन अभियानलाई सफल बनाउन स्ववियु सभापतिहरु डा. मिलन गैह्रे, बिमला धमला, सदस्य डा. घनश्याम पाण्डे, स्वेता महतो तथा जनस्वास्थविद डा. दिनेश न्यौपाने, तारा बल्लभ अधिकारीको प्रमुख भूमिका रहेको थियो ।
देशव्यापी गरिने यस प्रकारका जनस्वास्थ्य सम्बन्धी राष्ट्रिय अभियानलाई राज्यले देशको स्वास्थ्य प्रणालीमा समाहित गर्दै दीर्घकालीन रुपमा सरकारले नेतृत्व लिनु पर्दछ तथा अनुसन्धानबाट प्राप्त नतिजालाई मुटुरोगको नियन्त्रणको लागि निर्माण गरिने स्वास्थ्य नीतिको प्रमाणको रुपमा उपयोग गरिनु पर्दछ ।
राष्ट्रिय रक्तचाप मापन अभियान २०१८ को अनुसन्धानको पूर्ण विवरण तलको लिंकमा हेर्न सकिन्छः
(लेखक राष्ट्रिय रक्तचाप मापन अभियान २०१८ का संयोजक हुनुहुन्छ ।)
तपाईँको अभिमत