न्याम्स पदाधिकारीविहीन हुँदा शैक्षिक गतिविधिमा असर, रेजिडेन्ड डाक्टरले पाएनन् निर्वाहभत्ता

चिकित्सा विज्ञान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान (न्याम्स) पदाधिकारीविहीन हुँदा शैक्षिक गतिविधिमा असर पर्नुकासाथै रेजिडेन्ड डाक्टरले निर्वाहभत्ता पाउन सकेका छैनन् ।

न्याम्समा उपकुलपति, शिक्षाध्यक्ष,रजिस्टार तथा डीन पदपूर्ति नहुँदा आवासीय (रेजिडेन्ट )डाक्टरहरुले निर्वाहभत्ता पाउन सकेका छैनन् ।

चिकित्सा शास्त्रको विभिन्न विषयको अध्ययन हुने न्याम्स गत फागुन ३० गतेदेखि  पदाधिकारीविहिन रहेकाे छ । डेढ महिनादेखि प्रमुख पदाधिकारी नहुँदा प्रतिष्ठानमको शैक्षिक गतिविधिमा असर परिरहेको छ ।

करीब ३ महिनादेखि यी पदहरु रिक्त रहँदा रेजिडेन्ट डाक्टरहरुले निर्वाहभत्ता नपाउनुका साथै विभिन्न तालिम तथा महत्वपूर्ण शैक्षिक कार्यक्रमहरु सञ्चालनमा गम्भिर असर परेको रेजिडेन्ट एसोसिएसन अफ न्यामसका अध्यक्ष डा. शेषराज घिमिरेले बताउनुभएको छ ।
उहाँले हालको यी समस्या समाधानका लागि सरोकारवाला व्यक्ति तथा निकायलाई अनुरोध गर्नुभएको छ ।

को – को छन् आकांक्षी ?

स्वास्थ्य तथा जनसंख्या मन्त्रालयका पूर्वअतिरिक्त सचिव डा.गुणराज लोहनी पनि उपकुलपतिको दौडमा हुनुन्छ । माओवादी निकट लोहनीले उमेर हदका कारण गत कार्तिक २ गते मन्त्रालयबाट अवकाश पाउनुभएको हो । त्यसैगरी डा.भुपेन्द्र बस्नेत पनि प्रतिष्ठानको उपकुलपतिकाे आकांक्षी रहनुभएको चर्चा छ । दुई पटक वीर अस्पतालको निर्देशकको जिम्मेवारी सम्हाल्नुभएका उहाँ नेपाली कांग्रेस निकट हुनुन्छ ।

न्याम्सको पूर्व डीन प्राडा.पियुष दाहाल उपकुलपतिको आकांक्षी रहनुभएको छ । उहाँ एमाले निकट  हुनुन्छ । मन्त्रालयका एक उच्च अधिकारीका अनुसार न्याम्सको उपकुलपतिका लागि डा.बस्नेत र डा.लोहनीबीच प्रतिस्पर्धा छ ।

उपकुलपति सिफारिस गर्ने व्यवस्था

चिकित्सा विज्ञान राष्ट्रिय प्रतिष्ठान ऐन, २०६३ को दफा १८ (२) अनुसार उपकुलपति सिफारिस गर्न कुलपतिले सहकुलपतिको अध्यक्षतामा अन्य दुईजना सदस्य रहेको एक समिति गठन गर्नुपर्ने व्यवस्था छ । समितिको सिफारिसमा कुलपतिले उपकुलपतिको नियुक्ति गर्ने व्यवस्था ऐनमा छ ।

न्याम्सको कुलपति प्रधानमन्त्री र सहकुलपति स्वास्थ्य तथा जनसंख्यामन्त्री रहने व्यवस्था छ । उपकुलपतिको पदावधि ४ वर्षको हुनेछ । न्याम्सको उपकुलपति पदका लागि स्वास्थ्य मन्त्रालय सम्बद्ध सार्वजनिक निकायका पदाधिकारी तथा सदस्यको नियुक्ति र मनोनयनसम्बन्धी मापदण्ड, २०७३ बमोजिम योग्यताप्राप्त व्यक्ति हुनुपर्ने पनि व्यवस्था छ ।

हाल स्वास्थ्यमन्त्रीको नियुक्ती पनि भइसकेको छ ।

न्याम्सको उपकुलपति पदका लागि योग्यतासम्बन्धी ३ वटा मुख्य मापदण्ड बनाइएको छ । त्यसमा पहिलो नेपाल चिकित्सक परिषदमा दर्ता भई नेपाल सरकारको १२ औं तहको चिकित्सक वा सोभन्दा माथिल्लो तहमा बहालवाला वा अवकाशप्राप्त चिकित्सक हुनुपर्ने उल्लेख छ ।

त्यसैगरी, स्वास्थ्य प्रतिष्ठानको प्राध्यापक वा अवकाशप्राप्त प्राध्यापक हुनुपर्ने र स्वास्थ्य संस्था वा मेडिकल कलेजमा कार्यकारी तहको जिम्मेवारी वहन गरेको वा गरिसकेको व्यक्ति हुनुपर्ने उल्लेख छ ।

सो दफाको उपदफा २ मा ‘उपकुलपतिको पदमा सिफारिस गर्न कुलपति प्रधानमन्त्रीबाट सहकुलपतिको अध्यक्षतामा अन्य २ जना सदस्य रहेको एक समिति गठन हुनेछ र सो समितिको सिफारिसमा कुलपतिले उपकुलपतिको नियुक्ती गर्ने व्यवस्था उल्लेख गरिएको छ, । उपकुलपतिको पदावधी ४ वर्षको हुनेछ ।  

यस्तै राष्ट्रिय प्रतिष्ठान ऐन, २०६३ को दफा १९ मा शिक्षाध्यक्ष, रजिष्ट्रार र डीनको नियुक्तीको विषय उल्लेख छ । सो दफाको उपदफा १ मा उपकुलपतिको सिफारिसमा सहकुलपति अर्थात स्वास्थ्य मन्त्रीले शिक्षाध्यक्ष, रजिष्ट्रार र डीनको नियुक्ती गर्ने भन्ने उल्लेख छ ।