बेलायतमा नर्स लैजान ६ महिनाभित्र आवेदन खुलाइने, तलब ३२ हजार पाउण्ड

बेलायत र नेपाल सरकारबीच नेपाली स्वास्थ्यकर्मीलाई बेलायतमा रोजगारी दिने सहमति भएको छ । बेलायत सरकारले शून्य लागतमा नेपाली स्वास्थ्यकर्मीलाई बेलायत लैजाने गरी सोमबार सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर भएको छ । 

श्रमरोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री शेरबहादुर कुँवरको उपस्थितिमा सचिव एकनारायण अर्याल र नेपालका लागि बेलायती राजदूत निकोला पोलिटले सम्झौतापत्रमा हस्ताक्षर गर्नुभएको छ ।

सम्झौतामा सबै किसिमका स्वास्थ्यकर्मी भनिएपनि हाललाई नर्स लैजाने सम्बन्धमा मात्रै मापदण्ड निर्धारणको गृहकार्य भइरहेको नेपालका लागि बेलायती राजदूत निकोला पोलिटले जानकारी दिनुभयो । 

उहाँका अनुसार पहिलो चरणमा, पाइलट फेजमा १०० देखि २०० नर्सलाई बेलायत पठाइनेछ । यसका लागि अबको ६ महिनाभित्र आवेदन प्रक्रिया सुरु गरिने लक्ष्य राखिएको छ ।  यद्यपी यति नै संख्यामा नर्स तथा स्वास्थ्यकर्मी लगिने भन्ने यकीन अझै भएको छैन । 

सुरुवाती चरणमा लगिने जनशक्तिबाट प्राप्त उपलब्धिपछि मात्रै थप जनशक्ति लैजानेबारे निर्णय गरिने पोलिटको भनाइ छ ।  

सम्झौता अनुसार स्वास्थ्यकर्मीको छनौट र पदस्थापना नेपालको वैदेशिक रोजगार विभाग तथा बेलायतको डिपार्टमेन्ट अफ हेल्थ एण्ड सोसियल केयर वा तोकिएको निकायको प्रत्यक्ष संलग्नतामा सरकारी (गभर्मेन्ट टु गभर्मेन्ट) प्रक्रिया बमोजिम हुनेछ । 

नेपालमा नर्सिङ तथा स्वास्थ्य जनशक्तिको उत्पादन र आवश्यकताका आधारमा बेलायत पठाइने जनशक्तिको संख्या निर्धारण गरिने श्रम मन्त्रालयका सचिव एकनारायण अर्यालले बताउनुभयो । 

स्वास्थ्य मन्त्रालय, चिकित्सा शिक्षा आयोग, नेपाल नर्सिङ काउन्सिलसहितका अधिकारी सम्मिलित एक कमिटी बनाउने र कमिटीले दिएको सुझावअनुसार कार्यविधि बनाएर के कति संख्यामा स्वास्थ्यकर्मी बेलायत पठाइने भन्ने विषय तय गरिने सचिव अर्यालले जानकारी दिनुभयो । 

हाल नेपालमा धेरै नर्स बेरोजगार रहेको सन्दर्भमा बेलायत सरकारबाट प्राप्त अवसरलाई उपयोग गर्न खोजिएको भन्दै उनीहरु ५ वर्षपछि नेपाल फर्कनैपर्ने सर्त राखिएको अर्यालले बताउनुयो । नेपालमा अभाव िसजना गराएर नर्सलाई बेलायत नपठाइने उहाँले स्पष्ट पार्नुभयो।

हेल्थ केयर असिस्टेन्टका रुपमा नेपाली नर्स लैजाने
नेपाली स्वास्थ्यकर्मीलाई बेलायतको स्वास्थ्य सेवा (एनएचएस.) कार्यक्रममा सुरक्षित, मर्यादित र व्यवस्थित तवरले नेपाली नर्ससहित स्वास्थ्यकर्मीलाई हेल्थ केयर असिस्टेन्टका रुपमा रोजगारी दिन लागेको बेलायत सरकारले बताएको छ । 

हाललाई नर्सिङ जनशक्ति मात्रै लैजाने तयारी भएकाले २० देखि ४५ वर्ष उमेर ननाघेको योग्य र दक्ष नर्स यस कार्यक्रममा सहभागी हुन पाउनेछन् । नेपाल नर्सिङ काउन्सिलमा दर्ता भएर कम्तिमा २ वर्ष अस्पतालमा काम गरेका स्टाफ नर्सदेखि स्नातकोत्तर गरेका नर्सहरुले अवसर पाउनेछन् ।  

साथै एनएचएस कार्यक्रममा सहभागी हुन चाहने नर्सहरुलाई भाषा परीक्षा अनिवार्य गरिएको छ । त्यसका लागि उनीहरुले आइएलटिएस वा ओइटीमध्ये एक गरेको हुनपर्छ ।

भाषा परीक्षाको शुल्क पनि बेलायतले नै व्यहोर्नेछ । इच्छुक नर्सले आइएलटिएसको प्रत्येक विधा (रिडिङ, लिस्निङ र स्पिकिङमा) कम्तिमा पनि ७ स्कोर ल्याउनु पर्नेछ । तर, राइटिङमा भने ६.५ स्कोर मात्रै ल्याए पनि पुग्छ ।  

यसैगरी ओएटी गरेका नर्सको हकमा बी ग्रेड ल्याउनुपर्छ । आइएलटिएस, ब्रिटिश काउन्सिललेले नेपालका काठमाडौं, विराटनगर, बिर्तामोड, बुटवल, चितवन र पोखरामा सञ्चालन गर्ने परीक्षामा सहभागी हुनपर्ने छ भने ओइटी विश्व भाषा क्याम्पस, कम्प्यूटर इन्स्टिच्यूट काठमाडौं र चितवन मेडिकल कलेजमा हुनेछ । 

भाषा परीक्षामा तोकिएको स्कोर ल्याएका नर्सले आवश्यक सम्पूर्ण कागाजात पेश गर्नुपर्ने हुन्छ र छानिएकाहरुले स्वास्थ्य परीक्षण पनि गर्नुपर्ने हुन्छ । स्वास्थ्य परीक्षण वैदेशिक रोजगार विभागले तोकेको स्वास्थ्य संस्थाहरुमै गराउनुपर्नेछ । 

वार्षिक तलव २७ हजार देखि ३२ हजार पाउण्ड 
तोकिएका नियम र सर्त पूरा गरी छानिएका नर्सहरु बेलायत जान पाउनेछन् । उनीहरुको भाषा परीक्षादेखि उनीहरुलाई आवश्यक पर्ने तालिम, गएको ३ महिनाको आवास खर्च, भिसा, टिकट, स्वास्थ्य परीक्षणमा लाग्ने सम्पूर्ण खर्च बेलायत सरकारले व्यहोर्नेछ । एक नर्सका लागि टिकट खर्चबाहेक कम्तिमा ८५४ पाउण्ड खर्च लाग्ने अनुमान गरिएको छ । 

सबै प्रक्रिया पूरा गरी छानिएका नर्सले बेलायत सरकारको ऐन, नियामावली अनुसार बेलायती नर्ससरह सेवा सुविधा पाउनेछन् । 

उनीहरुको वार्षिक तलब २७ हजार देखि ३२ हजार पाउण्डभन्दा बढी हुनेछ अनुमान गरिएको छ ।  साथै उनीहरुले पाउने अतिरिक्त २७ दिनको बिदा र सार्वजनिक विदाबापतको तलब पनि पाउनेछन् । 

परिवार पनि लान पाउने विषयमा छलफल चल्दै
उनीहरुलाई पेन्सनलगायत यातायातसम्मको व्यवस्था गर्ने कि भन्ने विषयमा पनि छलफल भएको छ । साथै नर्ससँग उसको परिवार पनि जान पाउने  विषयमा सैद्धान्तिक सहमति भएको छ  । 

बेलायत पुगेपछि पनि नेपाली नर्सले अर्काे परीक्षा दिनुपर्ने हुन्छ । बेलायत गएको ३ महिनाभित्र हेल्थकेयर अब्जेक्टिभ स्ट्रक्चर क्लिनिकल एक्जामिनेशन (ओएससिई) पास गर्नुपर्छ।

परीक्षाका लागि अस्पतालले सहयोग गर्नेछ । उक्त परीक्षामा फेल भए ८ महिनाभित्र ३ पटकसम्म परीक्षा दिन पाइनेछ तर सो अवधिसम्म पनि परीक्षामा पास नभए त्यस्ता नर्सको भिसा रद्द हुने बेलायत सरकारले जनाएको छ। 

पास भएका नर्स, बेलायतको नर्सिङ तथा मिडवाइफरी काउन्सिलमा दर्ता हुन्छन् । काउन्सिलमा दर्ता भएपछि उनीहरुले प्रिसेप्टरशिप शिक्षा कार्यक्रममा सहभागी हुन पाउने तथा उनीहरुको श्रीमान्/श्रीमती र बालबच्चाले पनि सुविधा पाउनेछन्। ४ देखि १८ वर्षसम्मका छोराछोरीको पालन, पोषण र शिक्षामा बेलायत सरकारले लगानी गर्ने भनिएको छ। 

५ वर्षपछि नेपाल फर्कदा उनीहरुले बेलायतको नयाँ प्रविधिसँग परिचित हुने र त्यसले नेपालको नर्सिङ क्षत्रलाई फाइदा पुर्याउने उनीहरुको भनाइ छ । 

नेपाली नर्सलाई बेलायत लैजान आगामी ६ महिनाभित्र आवेदन खुलाउने तयारी भएको छ । यसबारे वैदेशिक रोजगार विभागको वेवसाइटमा थप जानकारी अपडेट गराइने मन्त्रालयले जनाएको छ । 

नेपालमा नर्सको अभाव हुने चिन्ता
नेपाल नर्सिङ काउन्सिलका अनुसार नेपालमा हालसम्म विशेषज्ञ नर्स (स्नातकोत्तर गरेका) ६४५ जना नर्स दर्ता भएका छन् । ७२ हजार ५५० स्टाफ नर्स, ३१ जना मिडवाइफ, ३६ हजार ७७४ अनमी र ८४७ विदेशी नर्सहरू दर्ता भएका छन् ।

२७ हजार ४७२ नर्सले विदेश जानका लागि काउन्सिलबाट प्रमाणीकरण पत्र लिइसकेका छन् । विदेश जान चाहने नर्सको संख्या दिनदिनै बढ्दो छ । 

दर्ता भएका स्टाफ नर्समध्ये कतिपयको निधन भइसकेको छ भने धेरैको अवकास पाउने बेला भइसकेको छ । तर २०५८ सालदेखि स्वास्थ्य क्षेत्रमा नयाँ दरबन्दीको सिर्जना भएको छैन  । नर्सिङ पढाउने २ तिहाई कलेज बन्द भइसकेका छन् ।

यो अवस्थामा वर्षाै लगाएर  अध्ययन गरी काम गरिरहेका सक्रिय जनशक्ति बाहिर पठाउँदा नेपालमै नर्सिङ जनशक्तिको चरम अभाव हुनसक्ने स्वास्थ्य मन्त्रालयका अधिकारीहरु बताउनुहुन्छ ।

नर्सिङ क्षेत्रका केही जानकारहरु क्रिम मेनपावरलाई विदेशिनबाट रोक्नैपर्ने बताउछन् भने केहीले बेरोजगार, रोजगारीमा भइपनि राम्रो सेवा सुविधा नपाइरहेका बेला बाहिर पठाउँदा बेफाइदा नहुने बताउँछन् ।